jaarthema
Dromen voor de toekomst
Henny Dijkstra
Voorzitter Centrum voor Zelfbezinning
Nog een keer: 'Dromen voor de toekomst...'
Alles stroomt, alles verandert, luidt een oude wijsheid. Dat hebben we het afgelopen jaar aan den lijve ondervonden.
Ik kauwde de afgelopen weken -samen met de andere bestuursleden- op een mooi thema voor 2021. Een woord, een zin met een ‘uitnodiging’ tot zelfbezinnen. Een leidraad voor het jaar 2021.
Ik bleef hangen op ‘beginnen’, opnieuw beginnen. Zo’n jaar als het afgelopen jaar leverde bij velen aan het einde van 2020 een gevoel op van gelukkig dit jaar is voorbij. Ook ik voelde me tijdens die eerste dagen van 2021 vol goede moed. Een nieuw begin, nieuwe kansen, alles is weer mogelijk.
Het overkoepelende thema ‘dromen voor de toekomst’ paste opeens weer helemaal in 2021. Juist ook nu. Het is inmiddels maart geworden. Er is nog geen route met data, en er is zeker geen zekerheid over met wie we die reis afleggen. Het pandemie jaar confronteert ons op grote schaal met de onzekerheid van het bestaan. Jong en oud, kwetsbaarheid is van alle leeftijden. Zo hadden we ons dat niet voorgesteld. Dat was niet de bedoeling.
Dromen voor de toekomst begint bij mijzelf. Ik voel me geïnspireerd door ons menselijk vermogen om steeds weer opnieuw te kunnen beginnen. Om steeds weer als het ware opnieuw geboren te worden. Dat gaat niet zo maar. Dat vraagt dat ik bereid ben om wat me ketent aan het verleden los te laten. Stapjes te maken. Een begin te maken.
Wat ik nodig heb -en wij waarschijnlijk allemaal- is om te beginnen vertrouwen te hebben. Erop vertrouwen dat ernaar me geluisterd wordt, dat we met echt elkaar in gesprek zullen gaan. Dat ik niet weggezet word als ‘stereotype, behorend tot een bepaalde categorie’. En dat we niet alleen maar meningen ventileren. In gesprek om van elkaar te leren. Om elkaar te inspireren. Omdat samen meer is dan wat ik in m’n eentje voor elkaar krijg.
Mijn kleine grote droom.
Dromen en slapen zijn met elkaar verbonden. Slapen is een moment van vertrouwen, waarin al dromend alles mogelijk is, grenzeloos.
Dromen voor de toekomst wat wil ik, wat wil jij doen als onze huidige grenzen geen begrenzingen meer zijn?
En nu, nu wat kan ik nu, in het hier en nu?
Ik begin, ik begin nu mijn dromen over wat deze wereld kan zijn met jou te delen en als de kans zich dan (weer) voordoet, weet ik wat te doen!
Willem Jan van den Brink
Secretaris Centrum voor Zelfbezinning
Sneeuw
Op het moment dat ik dit stukje schrijf is Nederland in de ban van barre winterkou. Het kon er nog bij. Of het al niet zwaar genoeg was met het virus, staat ons leven nu ook in dat opzicht op z’n kop. Al helemaal voor degenen op wie echt wordt gerekend. Zij moeten de weg op. Cruciale mensen in cruciale beroepen. Ze verdienen ons respect. Tegelijkertijd zien anderen een droom in vervulling gaan. Eindelijk winterpret. Dus lekker sneeuwballen gooien en ondeugend doen.
We worden soms danig uit ons ritme gehaald, maar nu komt alles tegelijk lijkt het wel. Volop uitdagingen in het heden, volop uitdagingen voor de toekomst. Hoe daarmee om te gaan, hoe ons hiertoe te verhouden? Voor zelfbezinners geen probleem, zou je zeggen, want zij kunnen toch terugvallen op hun prachtige cultuurwaarden en gespreksregels? Had je gedroomd, zo simpel ligt het natuurlijk niet. Het leven trekt zich weinig aan van protocollen. Oplossingen liggen niet altijd voor de hand, zeker niet als het gaat om levensvragen. Het echte antwoord op zulke vragen vind je zelf.
Voor 2021 is ons jaarthema ‘Dromen voor de toekomst’, net als vorig jaar. Een logisch vervolg, want we zijn nog lang niet uitgedroomd. Ik wil blijven dromen – zonder me illusies te maken. Niet vluchten in fantasieën, laat me alsjeblieft niet in zo’n bubbel gevangen raken. Laat me leven met niet-weten en creatieve twijfel. Het zijn mijn wegwijzers, met dromen als krachtbron en verbeeldingskracht als uitweg. Dus ongeacht het jaargetijde lekker sneeuwballen gooien en ondeugend doen
Lukas van Steveninck
Penningmeester Centrum voor Zelfbezinning
Dromen voor de toekomst
Ik heb dierbare herinneringen aan een wandeling. Die maakte ik een aantal jaren geleden, maar de herinnering en herbeleving zijn er niet minder om.
Ik sprak een vriend die ook deelgenomen had aan die wandeling. Toen de wandeling ter sprake kwam, maakte hij allerhande feitelijke en praktische opmerkingen en stelde dito vragen over wat we samen ondernomen hadden.
Ik was verbijsterd, raakte geïrriteerd. Wat gebeurde er?De feiten en de verhalen klopten in mijn herinnering eigenlijk zeg voor 95 procent. En toch kwamen ze niet overeen met mijn eigen herinnering!
Ik werd geconfronteerd met het gegeven, dat ik los van feitelijkheden blijkbaar in mijn hoofd, hart en ziel een herinneringsvermogen had geschapen dat los leek te staan van feitelijkheden!
Was die herinnering daarmee niet waar?
Dat betwijfel ik.
Dromen voor de toekomst lijkt mij net zoiets, met het heden als scharnierpunt. Een beeld vooruit projecteren, dat voor mij eigenlijk niet ‘feitelijk en realistisch’ is. Meer een beeld van verlangen, waarin beleving, hoop en moed uit voortkomt die helpen bij pogingen tot realiseren. Realiseren in een heel andere wereld dan een droomwereld, met alle moeilijkheden en obstakels van dien.
En toch, zonder dromen kom ik mijn bed niet uit!
Nastreven van dromen is niet eenvoudig, niet gemakkelijk, wel leerzaam en leveren me meestal meer energie op dan de ‘werkelijkheid’ accepteren zoals die ‘nu eenmaal’ is.
Ik droom graag en veel.
Ook voor de toekomst….. en dat heeft alles en niks met de realiteit van doen!
Lukas van Steveninck
Gert Willem Haasnoot
Oprichter Leven XL
Turn to the dark side
Vraag je iemand te vertellen over zijn of haar dromen dan is het is bijna zeker dat deze je een mooi vergezicht of een betere toekomst schetst. We dromen graag van een prachtige en betere wereld. Eigenlijk mooi om te constateren dat dit de connotatie is die veel mensen bij dromen hebben.
Dromen kunnen echter ook nachtmerries zijn. Sterker nog, de meeste dromen scheppen duistere surrealistische werelden die zich vanuit ons onderbewuste, als we slapen, een weg banen naar ons bewustzijn. Freud wist het; dromen vertellen iets over onze diepste verlangens en grootste angsten. Maar staan ze ons ook werkelijk toe ze te ontrafelen? Of blijven het mystieke boodschappen uit een andere wereld?
En nachtmerries kunnen maar al te echt worden. Niet alleen als we slapen, maar ook als we wakker zijn kan de wereld een nachtmerrie (b)lijken. Dat kan zijn omdat een geestesziekte zoals een depressie of een angststoornis onze blik vertroebelt of omdat we ‘nuchter’ moeten constateren, na langdurige en eerlijke observatie, dat de wereld werkelijk een plek is van duisternis en lijden zonder einde.
Dit werkelijk zien en invoelen van het donker, van de tragiek, van het oneindige lijden en van de zinloosheid van alles is een opgave die bijna niet te doen is. ‘Als je in de afgrond kijkt, kijkt de afgrond in je terug’, zei Nietszche. En dat klopt. Maar wij zijn wezens die hoop nodig hebben. Wij kunnen niet leven zonder licht. En omdat we scheppende wezens doen we zelf het licht aan op het moment dat we ons bewust worden van het ons omringende duister en zoeken we een uitweg. Soms liegen we ons daarbij voor, waarbij we de werkelijkheid geweld aandoen, maar in een aantal gevallen blijven we dicht bij de eerlijke eerdere waarneming terwijl we toch een manier vinden om deze zijn vernietigende kracht te ontnemen. De Boeddha deed dit, Schopenhauer en Nietszche deden dit en daarvoor en daarna nog vele andere denkers en kunstenaars. Daarom zijn boze dromen niet alleen situaties die je ontvluchten moet maar ook bronnen van inspiratie, mits je de worsteling met ze aandurft.
Ton Maas
Bestuurslid Centrum voor Zelfbezinning
Me wakker laten schudden..
Ik ben niet zo’n dromer, zoals ik eerder al schreef. Liever ga ik voor wakker schudden, of – om het bij zelfbezinning te houden – me wakker laten schudden. Dat overkwam me onlangs toen ik zat te kijken naar Enslaved, de televisieserie over de geschiedenis van de slavernij. Dat die slavenhandel verschrikkelijk was, wist ik natuurlijk wel. Alle gruwelijkheden ervan werden in de serie nog maar weer eens breed uitgemeten, maar er was één fragment dat me diep raakte: een oude advertentie die zangeres Rhiannon Giddens liet zien.
For sale: a remarkable smart healthy Negro Wench. About 22 years of age; used to both house work and farming […] She has with her a child about nine months old, which will be at the purchaser’s option.
(Te koop: een opmerkelijk slimme en gezonde negermeid. Leeftijd ongeveer 22 jaar; heeft zowel in de huishouding als op het land gewerkt […] Ze heeft een kind van ongeveer negen maanden oud dat de koper er niet bij hoeft te nemen.)
Het verraderlijke van een begrip als wakker schudden zit ’m in dat schudden, alsof de hoeveelheid energie die je erin steekt evenredig is met het behaalde effect. Dit voorbeeld laat nog maar weer eens zien dat energie in dit verband een slechte metafoor is. Want het was juist de banaliteit van de slavenhandel – of nog preciezer gezegd: de terloopsheid van die kanttekening – die me schokte en maakte dat juist dat ene fragment nu al ruim een week door mijn hoofd spookt.