Het gesprek dat je niet gauw ergens anders voert

Door: Lukas van Steveninck
Grote thema’s laaien soms onverwacht op, alsof er opeens zuurstof bij komt. Voortdurend zijn er incidenten, aanleidingen waar vergaande en ingrijpende kwesties aan kleven. Aanleidingen zijn eigenlijk niet meer dan dat: illustraties. Hoe pijnlijk, schokkend of confronterend ze soms ook zijn.

Denk aan de laatste dagen van Trump, het aldoor niet op orde krijgen van de coronamaatregelen, de haperende uitvoering ervan en de toeslagenaffaire, maar ook de marktwerking in de zorg of het voor mij verontrustende gebrek aan inhoudelijke kwaliteit bij de adviseurs van het kabinet.

En dan hebben we het nog niet eens gehad over de falende jeugdzorg, de stagnatie in de woningbouw, de manier waarop het vluchtelingenvraagstuk wordt benaderd en ga zo maar door.

Het lijkt alsof alles kraakt en schuurt. Het is alsof de noodzakelijkheid van fundamentele verandering zichtbaar wordt, nu er een einde is gekomen aan ons rotsvaste geloof in procedures, neutraal en objectief, zonder aanzien des persoons.

Zo’n kanteling of transformatie biedt kansen. Daarvoor is het nodig dat we ons uitspreken over wat we zelf zouden kunnen doen als bijdrage aan het veranderingsproces – tegenover onszelf, maar ook naar onze omgeving en naar de samenleving.

We doen dat door vragen stellen zonder vooringenomenheid, maar wel vanuit een eigen (kwetsbaar) voorlopig standpunt, anders is het denkbaar dat we het snel met elkaar eens zijn dat de verandering vooral bij anderen vandaan moet komen.

Kees Schuurman leefde ook in zo’n tijdsgewricht. Een bekende uitspraak uit die periode luidt: het persoonlijke is politiek, en het politieke persoonlijk.

Geen tegenstelling dus, wel verbinding. Een hanteringsvraag die begint bij je zelf en die tot uitdrukking komt in creatief gedrag en stellingname. Niet hermetisch maar open.

In Schuurmans tijd ging het om persoonlijke bevrijding, ontzuiling, achter je zelf gaan staan en van daaruit je bijdrage leveren.
In mijn opvatting is dat altijd politiek.

Inmiddels hebben we een vriend in de Verenigde Staten, Charles Eisenstein, die in dit opzicht beslist een zielsverwant is. Hij schreef een boeiend artikel over het huidige maatschappelijke klimaat waarin tegenstanders elkaar over en weer demoniseren, waarin hij laat zien hoe compassie een uitweg biedt.

Ton Maas vertaalde het.
Je kunt het lezen via onderstaande link.